Denne sida inneheld relevant informasjon for deg som er i trenarløypa til Norges Volleyballforbund (NVBF). Sida er delt inn i følgjande kategoriar:
Trenar 1 (inkludert Minitrenaren)
Trenar 2
Trenar 3
Her vil du finne kursmateriell, video av spel og øvingar, og anna inspirasjon, som er tilpassa det trinnet i utdanninga du er på. Takk for at akkurat du tek utdanning som trenar!
Alle som deltek på Trenar 1 skal gjennomføre tilhøyrande e-læringskurs.
E-læringskursa finn du via NIF e-læring – Trenerløypa – Trenerløypa nivå 1.
Ditt brukarnavn og passord til MinIdrett skal nyttast for å få tilgang til kursa.
Dersom du skulle oppleve problem ved innlogging kan du finne ein rettleiar her: Veileder e-læring.
Deltakarane på Trenar 1 skal fullføre følgjande kurs:
Trenerrollen Trener 1
Barneidrettens verdigrunnlag
Idrett uten skader
Paraidrett
Aldersrelatert trening 1
Deltakerne som berre gjennomfører MiniTreneren skal fullføre følgjande kurs:
Trenerrollen Trener 1
Barneidrettens verdigrunnlag
Trenerattesten ✅
Alle som er trenarar i norsk idrett må gjennomføre trenarattesten for å kunne ha rolla som trenar for born, ungdom eller vaksne. Gå til Trenerattest, logg inn med brukarnavn og passord frå MinIdrett, velg klubb, og velg den modulen som gjeld gruppa du er trenar for. Då får du ein fin og kjapp gjennomgang av det aller viktigaste trenarar i norsk idrett må kjenne til!
NVBF Trener 2 NB! Her er oppsettet tilpassa tidlegare modell, der kurset blei gjennomført i løpet av ei veke. Innhaldet vil likevel reflektere det ein skal innom i løpet av dagens Trenar 2.
Alle som deltek på Trenar 2 skal gjennomføre tilhøyrande e-læringskurs.
E-læringskursa finn du via https://ekurs.nif.no/ – Trenerløypa – Trenerløypa nivå 2.
Ditt brukarnavn og passord til MinIdrett skal nyttast for å få tilgang til kursa.
Dersom du skulle oppleve problem ved innlogging kan du finne ein rettleiar her: Veileder e-læring.
Deltakarane på Trenar 2 skal fullføre følgjande kurs:
Spiseforstyrrelser
Idrettsernæring modul 1 og 2
Aldersrelatert trening 2
Trenerattesten ✅
Alle som er trenarar i norsk idrett må gjennomføre trenarattesten for å kunne ha rolla som trenar for born, ungdom eller vaksne. Gå til Trenerattest, logg inn med brukarnavn og passord frå MinIdrett, velg klubb, og velg den modulen som gjeld gruppa du er trenar for. Då får du ein fin og kjapp digital gjennomgang av det aller viktigaste trenarar i norsk idrett må kjenne til!
Treng du inspirasjon eller påfyll? Då håpar vi du er komen til rett plass. Her vil du finne diverse linkar til video av øvingar og spel, forsking, paravolleyball, boktips, podkastar og andre ressurssider! Kanskje kan dette fungere som eit utgangspunkt for å dykke endå djupare etterkvart?
Eit godt treningsmiljø, der utøvarar og trenarar kjenner seg trygge og har det kjekt, er noko mange vil vere einige i at vi bør ha som mål. Dette er avhengig av mange faktorar, og vi trur at dersom ein lagar nokre felles køyrereglar, og kan knyte dei opp mot nokre verdiar ein saman er einige om at er viktige, så kan vi auke sjansen for å få til eit slikt miljø. Her vil du finne våre tankar om kva vi kan legge vekt på for å skape eit godt treningsmiljø, og forslag til ei ramme for korleis du kan lage køyrereglar saman med ditt lag.
Det handlar om å gjere dei rundt deg gode ✅
I eit lagspel, som volleyball og sandvolleyball, er denne verdien alt. Det er ein verdi som bør gjennomsyre vala vi tek på trening, både som trenarar og utøvarar. Dersom vi klarar å skape eit miljø der utøvarar og trenarar har som mål å gjere dei rundt seg gode, og handlar ut frå det målet, så vil ein oppnå mykje av det ein truleg ønskjer. Auka prestasjon og betre samhandling på bana er moment mange vil peike på som viktige mål. Ein vil samstundes kunne skape haldningar som ikkje berre er med på å gjere oss betre saman på bana, men også utanfor. Korleis kan vi, i rolla som trenarar, framheve ein slik verdi? Ein måte, kan vere å legge vekt på det i måten vi kommuniserer til utøvarane:
“No er du flink til å gjere angriparane dine gode, Anna!”
Vi kan sjølvsagt gje Anna direkte tilbakemeldingar som kun gjeld ho, men vi vel å inkludere denne verdien med jamne mellomrom.
Vi kan velge å trekke fram handlingar, små eller store, som framhevar denne verdien. Innsats og kommunikasjon er gode dømer, og er samstundes noko som utøvarane sjølve har kontroll over.
Felles køyrereglar 👮♂️
Lag nokre felles reglar for korleis vi ønskjer å ha det på trening! Det kan vere praktiske ting, som til dømes:
Alle er ferdig skifta og klare til trening 5 minutt før start, og drikkeflaska er full
Vi startar og avsluttar treninga felles
Alle samlar ballar
Vi ryddar opp etter oss sjølve, og dersom vi ser at nokon har gløymt å rydde, så tek vi ansvar sjølv om det ikkje var vi som gløymde det
Andre køyrereglar, kan handle om verdiar:
Vi gjer kvarandre gode
Vi leitar etter moglegheiter til å rose lagkameratane våre
Når trenaren snakkar, så er vi flinke til å lytte
Vi har lov til å gjere feil på trening, og vi tør å gjere feil på trening
Uansett kva alder og gruppe du er trenar for, så vil det vere ein fordel om ein har få, men konkrete reglar, som vi har moglegheit til å kunne følge opp på ein god måte. Dersom køyrereglane er synlege, og jamnleg blir brukt som referanse, ikkje minst når utøvarane følgjer dei på ein god måte, så vil dei kunne ha god effekt. Dersom dei kun blir nevnt på eit møte i starten av ein sesong, så vil truleg effekten vere avgrensa. For dei eldre utøvarane, er det lurt at dei er sterkt involvert i utforminga av slike reglar, og samstundes korleis dei bør følgast opp.
Sjekk ut www.trener.nif.no, og ta trenerattesten! Her vil du finne mange gode forslag til ulike køyrereglar og andre tips for å auke sjansen til å skape eit godt treningsmiljø både for born, ungdom og vaksne. Og, du vil samstundes finne flotte ressurssider for dei ulike kategoriane!
Tips! 💡 Her er eit døme på køyrereglane til det verdskjente rugbylandslaget til New Zealand, “All Blacks”. Kva er viktige verdiar for det mest suksessfulle laget gjennom tidene, i ein av verdas “tøffaste” idrettar?
Du er ein rollemodell 🎯
Hugs at du som trenar er den fremste representanten for dei verdiane du framhevar! Dersom vi ønskjer å skape tillit til at det er greit å gjere feil for utøvarane, medan du som trenar aldri innrømmer når ein kunne gjort noko annleis, så representerer du ikkje den verdien på ein truverdig måte. Dersom ein ønskjer at utøvarane er førebudde til trening, så vil det vere enklare å framheve dersom du som trenar er førebudd. Og dersom vi ønskjer at utøvarane skal lytte når vi som trenarar pratar, som vi hadde som eit døme i køyrereglane våre, så er det ein fordel om vi er flinke til å lytte til utøvarane.
Fokus på prosess og meistring = resultat og prestasjon 📈
Kva er det vi sjølve kan kontrollere, både som gruppe og individuelt? Det ønskjer vi å rette fokuset mot. I eit meistringsorientert miljø, vil vi få utøvarar og lag som legg vekt på innsats, og som samanliknar seg med seg sjølv, framfor å måle seg opp mot andre. Vi vil auke sjansen for at utøvarar tør å utfordre seg sjølv, og at ein tør å feile på vegen mot utvikling, noko vi veit er heilt sentrale element for å skape gode prestasjonar. Mange av dei momenta vi nemner på denne ressurssida, handlar om tips og tiltak som i praksis vil kunne vere med på å skape eit miljø som har fokus på meistring. Dette står ikkje i motsetnad til å kunne handtere konkurranse, eller å vinne kampar på det høgste nivået, dersom det er målet. For eit individ, eller ei gruppe, handlar det om å legge til rette for ei innstilling og eit tankesett som kan møte utfordringar med trua på at ein kan lukkast dersom ein gir alt ein har. Kva innstilling, eller attitude, ønskjer du framheve ovanfor utøvarane?
Her er to moglege variantar av attitude eller mindset som utøvarar potensielt kan tileigne seg i eit resultatorientert miljø (fixed mindset) og i eit meistringsorientert miljø (growth mindset):
Er det alltid mogleg? Nei. Samstundes, dersom ein har dette som mål, så trur vi at sjansen aukar for at ein legg vekt på det å skape eit godt og trygt miljø på trening og konkurranse. Sjølv om målet måtte vere resultat på det aller høgste nivået, så er ein ting sikkert – det målet vil ein ikkje nå i ein lagidrett utan mange utøvarar. Difor vil vi oppmode til ikkje å telje vinn eller tap, som mål på suksess. Tel heller kor mange som vel å fortsette med idretten!
Tips! 💡 Her er nokre råd som kan auke sjansen for å ikkje bli ein unge sin siste trenar, henta frå trenarattesten:
Gi alle likeverdig anerkjennelse og oppmerksomhet for fremgang og innsats.
Skap en kultur der utøverne måler seg mot seg selv, ikke andre.
Gi utøverne muligheten til å velge og ha innflytelse over graden av utfordringer på trening og i konkurranser.
Varier gruppeinndelinger – også på tvers av ferdighetsnivå.
Legg til rette for samarbeid mellom utøverne, slik at de kan lære av hverandre.
10 råd for deg som trenar born 🔑
iCoachKids har laga 10 gylne reglar for å skape positive idrettsopplevingar for born. Kanskje desse kan bidra til å skape eit godt treningsmiljø?
Som barnetrener vil jeg:
Vær utøversentrert: alltid ha fokus på barnas beste og lytt til dem. Det handler om hva barn vil ha og hva de trenger, ikke om de voksne!
Vær HOLISTISK: utvikle barna som mennesker først og fremst, ikke bare som idrettsutøvere. Mål om også å utvikle barnas psykososiale ferdigheter og evner, ikke bare deres fysiske.
Vær inkluderende: imøtekomme alle nivåer av evner og motivasjoner. Coaching er langt fra en one-size-fits-all. Bli kjent med barna du trener og tør å trene dem ulikt.
Gjør det morsomt og trygt: barn ønsker å ha det gøy og å føle seg trygge. Bygg positive relasjoner og et godt og omsorgsfullt klima som tillater dem å trives, og som gjør at de kommer tilbake.
Prioriter LOVE for Sport over LEARNING Sport: En svært liten andel av barna vil bli toppidrettsutøvere, men alle har potensial til å bli friske aktive voksne. Å skape den fantastiske arven er en del av jobben din.
Fokuser på grunnleggende ferdigheter: ikke bli for opptatt med de spesifikke ferdighetene i sporten din. I yngre alder må barna få viktige motoriske ferdigheter og lære det grunnleggende om hvordan man spiller spill ved hjelp av generiske taktiske prinsipper for å gi deg selv den beste sjansen for suksess.
Engasjere foreldre positivt: foreldre er ikke fienden, men den største ressursen til din disposisjon. De vil det beste for barna sine, og det gjør du også. Partnerskap er nøkkelordet. Du vil aldri vite hva foreldre kan tilby hvis du ikke snakker med dem.
Planlegg PROGRESSIVE programmer: vi tar barna med på en læringsreise. Vi må ha en god idé om destinasjonspunktet og utvikle kortsiktige, midt- og langsiktige mål og planer som vil hjelpe barna med å komme dit. Det er ikke topp-for-lørdag eller improvisere en økt. Unnlatelse av å planlegge er å planlegge for å mislykkes!
Bruk forskjellige metoder for å forbedre LÆRING: læring er en kompleks prosess, og det skjer ikke over natten. Ulike coaching- og undervisningsstrategier kan tjene ulike formål på ulike stadier av læring og utvikling, og kan utfylle hverandre og hjelpe oss med å oppnå de ønskede resultatene.
Bruk KONKURRANSE på en utviklingsmessig måte: det er ingenting galt med å konkurrere. Når formatet og atmosfæren rundt konkurransen er bygget rundt barnas behov og utvikling, kan konkurransen være en fantastisk motivator og mye moro. En vinn-for-enhver-pris mentalitet kan virkelig ødelegge festen.
Desse er henta frå ressurssidene til trenarattesten for born. Sjekk ut www.trener.nif.no for fleire gode ressursar!
En frivilligansvarleg er ein person eller eit team som set dei frivillige på dagsordenen. Den frivilligansvarlege skal ikkje lage lista over kven som køyrer til kamp, men skal sikre at ein annan påtar seg oppgåva som køyrekoordinator. Den frivilligansvarlege skal heller ikkje sørge for at nye medlemmar blir ønskt velkomen i klubben, men organisere at andre tar oppgåva med å lage f.eks. en velkomstfoldar og ønskjer nye velkomen. En frivilligansvarleg kan sammenliknast med ein HR-ansvarleg i yrkeslivet. Den frivilligansvarlege vil oftast vere en udadvendt person, som er god til å kommunikere og som kan setje ting i system.
Oppgåver som kan liggje under ein frivilligansvarleg, kunne vere:
Skape overblikk
Den frivilligansvarlege har eit overblikk over kva det er behov for av frivillige i laget og får saman med styret definert oppgåver som skal løysast av dei frivillige.
Finn frivillige
Frivillige melder seg sjeldan sjølv, men om klubben spør dei, så seier dei oftast ja. Derfor er det ein føresetnad at potensielt frivillige føler seg godt mottatt og føler seg som ein del av klubben.
Organisere oppgåvene
Det er lettare å halde på dei frivillige viss klubben er organisert og det er styr på sakene. Det skal vere styr på kven som gjer kva, og oppgåvene skal vere klare og veldefinerte så ein ikkje er i tvil om kven som har ansvaret for dei ulike oppgåvene. Den frivilligeansvarlege kan derfor ha det overordna ansvaret for å delegere ut små og store oppgåver så kvardagen i klubben glir glatt, og dei frivillige ikkje opplever irriterande problem som gjer det surt å vere frivillig.
Anerkjenne dei frivillige
Den frivilligansvarlege si viktigaste oppgåve er løpande å sørge for å motivere dei frivillige, følge opp dei frivillige sine oppgåver samt anerkjenne dei for innsatsen deira. Anerkjennelse for innsatsen er avgjerande for at dei frivillige vil bidra med eigen innsats vidare.
Gjer dei frivillige endå betre
Ein måte å anerkjenne og halde på frivillige er ved f.eks. å tilby dei utdanning og kurs. Dei frivillige bør kanskje oppfordrast til kurs og utdanning og få konkrete framlegg til kvar dei kan dyktiggjere seg. Det er eit tilbod om personleg utvikling og dermed eit signal om at “vi trur på deg og satsar på at du vil leggje dine krefter i vår klubb, og derfor vil vi også gjerne investere nettopp i deg”.
Dei frivillige er det berande elementet i dei fleste klubbar. Derfor skal dei pleiast! Skal ein halde på dei frivillige, er det nemleg sentralt at dei frivillige kjenner seg som ein del av klubben. Følgjande punkt viser kva for område ein som klubb kan arbeide med for å sikre eit godt utgangspunkt for å halde på dei frivillige:
Den gode leiinga
Tenk over at de som klubb fungerer som leiar for dei frivillige. Det vil seie at de skal ta ansvaret for deira trivsel.
Klare og definerte oppgåver
Gje dei frivillige ein klar definisjon av oppgåvene. Kva er målet med oppgåvene? Kven hjelper vi? Gje gjerne fleire område å velje mellom. Tenk på at dei frivillige sine ønskje om oppgåver kan forandre seg år etter år, og derfor er det viktig å ta høgde for det viss ein ønskjer å halde på dei.
Utviklingsmuligheiter
Det skal vere plass til at den enkelte frivillige kan utvikle seg innanfor klubben sine rammer. F.eks. bli leiar for andre frivillige, få nye ansvars- eller arbeidsområde, få muligheit for sjølv å stå for nye prosjekt, føre idéar ut i livet osv.
Sosialt samver
Som frivillig er det viktig å kunne identifisere seg med dei andre frivillige og ha eit felles mål. Kaffe, kake og frukt til møta kan gjere ein stor forskjell. Å f.eks. halde arrangement av både fagleg og sosial karakter slik som opplegg med relevans, fellesmåltid, felles turar f.eks. til ein volleyballkamp, i teateret og liknande.
Anerkjennelse
Vis at klubben bakkar opp dei frivillige ved f.eks. å sende motiverande mail ein gang iblant, møte opp ute på aktivitetane og liknande.
Vis – ved å vere til stade også pr. mail eller telefon – at deira arbeid blir verdsett, og at klubben følgjer innsatsen deira.
Ein metode kan også vere å skrive artiklar om dei frivillige sitt arbeid på klubben si heimeside eller lage oppslag på Facebook med “takk for hjelpa”.
Det er bruk for nettopp deg
Som frivillig skal ein med det same kunne merke at det er bruk og behov for éin. Det å merke at nokon får nytte av hjelpa ein gjev, betyr mykje. Som frivillig skal ein kunne merke at ein er med på å gjere ein forskjell.
Eitkvart idrettslag eller klubb løyser eit hav av ulike oppgåver som til saman skal sikre den daglege drifta samt nå nye mål. Dette inneber ei mengd rutinar og oppgåver som skal ivaretakast om klubben skal fungere tilfredsstillande.
Ein årsplan kan her fungere som ein grunnplan for klubben sitt arbeid i det ein årsplan er eit enkelt og effektivt verktøy som:
Skaper overblikk
Fastlegg og viser rutinar
Avslører spissbelastningsperiodar
Gir muligheiter for koordinering av oppgåver og aktivitetar
Er ressursoptimerande
Ein ypparleg informasjons- og styringsreidskap
Ein årsplan kan slik hjelpe til med å beskrive og systematisere kva for oppgåver som er ryggraden i klubben, kva for leiingsmessige ressursar som krevst, og når desse kreftene skal brukast.
Dessutan vil klubbar som tenkjer langsiktig, ved å forbinde visjonen med det daglege arbeidet, vere langt betre rusta til å få fleire pengar, fleire frivillige, bli meir kjende og ha betre aktivitetar.
Forløpet med å få laga ein klubb sin årsplan kan delast opp i 5 fasar:
1. Finn hovudopgåvene
For å gje eit overblikk over dei overordna oppgåvene i klubben, skal ein starte med å identifisere hovudoppgåvene. Ei hovudoppgåve er dei overordna oppgåvene som klubben har i løpet av året. Dette kan t.d. vere juleavslutning, generalforsamling, kommunikasjon, turneringar, osv.
2. Finn deloppgåvene
Deloppgåvene er dei oppgåvene som tilhøyrer kvar enkelt hovudoppgåve. F.eks. er juleavslutning i desember ei hovudoppgåve,
men invitasjonen som skal sendast ut, maten som skal kjøpast osv., er deloppgåver.
3. Teikne årshjulet
Årshjulet skaper overblikk over når oppgåvene skal utførast i løpet av året. Årshjulet gir på same måte eit overblikk over hovudoppgåver, deloppgåvene og kan vere eit hjelpeverktøy i fordelinga av dei ulike oppgåvene.
Teikne eit hjul der dei store hovudoppgåvene vert plasserte utanfor dei månadene der dei skal avviklast. Notér når deloppgåvene skal startast.
Driftsoppgåver som f.eks. oppdatering av heimeside eller sosiale medier skal ikkje plasserast i årshjulet, då desse oppgåvene skal løysast fortløpande.
4. Beskriv og fordel oppgåvene
Årsplanen har skapt eit overblikk over kva for oppgåver som skal utførast og når dei skal utførast. No skal oppgåvene beskrivast og fordelast.
Den ansvarlege for ei oppgåve skal ikkje nødvendigvis utføre oppgåva. Ved å delegere ansvaret ut, ender ikkje alle arbeidsoppgåvene på den same personen.
Vidare skal det utarbeidast ein samla oppgåvebeskrivelse for alle hovud- og deloppgåvene.
Det er viktig å få beskrive oppgåvene sitt innhald for å bli klar over kva oppgåva består av og kor stor oppgåva er.
5. Gjer årshjulet digitalt
Ved å samle årshjulet i eit digitalt system, har ein betre muligheit for å kommunisere klubben sine oppgåver ut til nye og alt eksisterande frivillige. Årshjulet kan plasserast i eit excelark i ein dropbox, i Conventus som ei fil som skal delast eller som eit rekneark i Google Spreedsheet som delast mellom relevante personar.
Du har som frivillig i klubb anledning til å søke om ei rekke midlar eller tilskot både i kommunen og fra ulike private stiftelser. Desse tilskota eller midlane blir gitt til prosjekt, aktivitetar og arrangement som støttar, utviklar eller held på det frivillige arbeidet.
Det blir som oftast lagt vekt på at initiativene er nyskapande på ein eller fleire måtar, og at dei etablerte frivillige/laga inngår som aktive partnarar. Det blir ikkje gitt tilskot til lag med formål eller åtferd som motarbeider eller underminerer demokrati og grunnleggande fridoms- og menneskerettar, slik som religionsfridom, ytringsfridom, forbod mod diskriminering, organisasjonsfridom og forsamlingsfridom.
Så når du fyller ut ein søknad, så tenk gjennom:
Målgruppa
Aktiviteten
Partnerskap
For alle søknader gjeld dessutan desse gode råda, at:
Det skal vere ein delvis eigenfinansiering
Der er ein søknadsfrist som skal haldast
Det skal leverast ein konkret tidsplan for prosjektet
Volleyball er ein idrett som står for samarbeid, inkludering og fair play. Dette er tre av alle dei gode grunnane som fins til å støtte klubbar som bidrar til at barn og unge skal få eit trygt og artig fritidstilbod på heimstaden sin.
Action Cards er ein måte der ein kort og presist får definert oppgåver som skal løysast av frivillige. Når ein lagar Action cards, er det viktig at ein deler oppgåvene opp i ganske små og oversiktlege delar.
For å lage brukbare Action Cards, krevst det i første omgang at klubben får definert sine oppgåver. Ein ide til prosessen kunne vere at ein har ein temakveld der styret, spelarane og foreldra møtast. Her har ein brainstorm på alle oppgåver. Deretter arbeider ei mindre styregruppe med å få dei ulike oppgåvene definert. Det tar litt tid til å begynne med, men er eit verktøy som gjer det lettare å synleggjere og dermed “selje” oppgåvene i klubben.
Kommunikasjon er det kanskje viktigaste verktøyet vi har som trenarar og kan, som alt anna i vår rolle, ha stor innverknad i både positiv og negativ forstand for utøvarar i alle aldrar. Vi ønskjer ein form for kommunikasjon som fremjer glede og meistring ved idrettane våre. Under følgjer nokre tips til refleksjon som du kan nytte i din kvardag som trenar.
Korleis gje gode tilbakemeldingar eller feedback? 📣
Catch them being good
Lat oss starte med noko som kan vere eit nyttig utgangspunkt. Vi ønskjer først og fremst å gjere utøvarane merksame på kva dei får til, i motsetnad til når ein ikkje lukkast. Catch them being good er eit godt pedagogisk uttrykk, som bør vere dominerande i alle samanhengar der ein jobbar med folk. Det vil vere fristande å kommentere eller gje tilbakemeldingar på det utøvarane ikkje får til, som oftast med ein intensjon om å hjelpe. Då kan det vere lurt å hugse på at læring av ferdigheiter ikkje er ein lineær og “vakker” prosess, men heller noko som inneheld stor variasjon. Hjelp difor utøvaren med å halde fokus på det ein får til!
Ein god demonstrasjon er meir verdt enn ord 🖼
Kan du demonstrere ein ferdigheit, og vere eit godt øvingsbilete for utøvarane? Gjer det! Mange har sikkert forsøkt å forklare ei gruppe ungar om korleis bein og armar må vinklast, eller korleis ein må settje den eine foten framfor den andre. Og uansett kor mange ord ein har nytta, så skjønte ikkje ungane kva du skulle fram til.
Vis – forklar (litt og enkelt) – Vis
Dette kan vere ei nyttig oppskrift for å introdusere ein ferdigheit. Lat oss ta eit døme med ferdigheiten serv:
Vis den serven du ønskjer at utøvarane skal lære seg
Forklar ved å bruke enkle nøklar, og spør utøvarane om nøklane. Døme ved ein flakkserv: Treffer eg ballen midt i handa, eller på toppen av fingrane? Er handa mi slapp eller stiv, når eg treffer ballen?
Vis serven eit par gonger til
Lange forklaringar, særleg for dei yngste, er i praksis bortkasta tid. Korte sesjonar med vis-forklar-vis, før utøvarane får jobbe sjølv, der vi ser etter nøklane vi har nytta, er ein mykje meir effektiv metode.
Vi ønskjer alltid å demonstrere heile ferdigheiten vi ønskjer at utøvaren skal lære, istadenfor å plukke den frå kvarandre. Samstundes som vi trenar på den heile ferdigheiten serv, som i dømet, kan vi ha ekstra fokus på ulike nøklar for serving. Sjekk ut nøklar, både i eit avsnitt under her, og under Korleis planlegge treninga.
Før du gir ei tilbakemelding, gje utøvarane tid til å trene ⏳
Ei tilbakemelding frå ein trenar kan vere “gull” for ein utøvar, og samstundes raskt bli til gråstein. Vi ønskjer å gje utøvarane tid til å trene (eller lære), og bør difor tilpasse mengde og tid for tilbakemeldingar deretter. La utøvaren få 4-5 repetisjonar på den oppgåva ein jobbar med, før vi gir ei tilbakemelding. Den forma for tilbakemelding blir kalla “summerande” (summary feedback). Hugs at vi ønskjer å skape utøvarar som til sjuande og sist er lite avhengige av deg som trenar!
Vær konkret, og bruk nøklar! 🔑
For at ei tilbakemelding skal bli “gull” for utøvaren, er det viktig at den er konkret. Verdien i å seie “bra” eller “bra jobba”, utan meir innhald, er avgrensa for utøvaren eller laget. Lat oss byte ut dei uttrykka med noko meir! Nokre dømer på kva vi kanskje kan seie istadenfor:
“Bra Iver, no er du flink til å gå etter ballar i forsvar!”
“No er du flink til å halde vinkelen i mottak, Hege!”
“I dag har dokke vore flinke til å kommunisere tydeleg om kva som skjer på den andre sida av nettet”
Det er ikkje alltid lett å gje konkrete tilbakemeldingar. For at det skal bli enklare, kan det vere lurt å ha nokre nøklar for dei ulike delane av spelet, som skildrar det ein ønskjer å jobbe med på ein enkel og tydeleg måte. Ein god nøkkel vil gjerne vere eit ord, eller eit kort uttrykk. Desse nøklane betyr noko for utøvarane, eller skal bety noko for utøvarane i framtida, og dannar grunnlaget for korleis vi som trenarar kommuniserer i løpet av ei økt. For mottak, kan ein nøkkel vere “tydeleg vinkel”. Når ein skal guide utøvarane i mottak med det som ein nøkkel, er det uttrykket vi brukar, i motsetnad til å skildre same situasjon på mange ulike måtar. Kontinuitet i korleis ein kommuniserer som trenar er viktig for utøvarane, og vil bidra til å skape ein raud tråd både i den aktuelle økta, og i seinare økter. Nokre dømer følgjer, med nøkkelen utheva:
“Bra Øystein, no er du flink til å angripe på veg opp!”
“Der er du flink til å bruke bakken, Synnøve!”
“Der var det raudt lys, og du gjorde eit godt val med det angrepet, David!”
I desse to døma har Øystein ein nøkkel for angrep (på veg opp), Synnøve har ein nøkkel for legging (bruke bakken), medan David har ein nøkkel for situasjonar i angrep der vi truleg ikkje kan vinne ballen (raudt lys). Nøklane skal gje meining for gruppa, og det er gruppa som eig dei nøklane ein velgjer. Finn nokre nøklar for det du ønskjer at utøvarane skal jobbe med, og bruk dei når du kommuniserer! Sjekk temaet Korleis planlegge treninga for dømer på korleis nøklar kan nyttast i ein øktplan.
Sjekk kva utøvaren såg, før du kjem med di vurdering
Kva var det utøvaren såg eller tenkte i ein gitt situasjon? Kva førte til det valet utøvaren til sjuande og sist endte opp med å gjere? Det kan vere lurt for ein trenar å avklare desse momenta, før ein kjem med si eiga vurdering eller ei tilbakemelding på ein situasjon i trening. Ein trenar har gjerne gode tankar om korleis ein situasjon kan løysast betre, basert på korleis ein sjølv såg og vurderte situasjonen. Det kan vere tidkrevjande å gjere dette kvar gong, særleg i store grupper. Ha det likevel i bakhovudet, og ta ein sjekk med jamne mellomrom!
Stille spørsmål, eller gje instruksjonar? 🤔
Vi ønskjer i utgangspunktet å hjelpe utøvaren til å oppdage løysinga sjølv. Dette kan kallast “guided discovery”. Læring, definert som “varig endring av atferd over tid”, skjer best når ein sjølv oppdagar løysinga på eit problem. Dersom god læring er målet, så bør ein la utøvaren få reflektere sjølv i større grad enn å gje reine instruksjonar. Basert på kva alder det er i ei treningsgruppe, vil måten dette kan gjerast på endre seg. For dei eldste, og meir erfarne utøvarar, kan ein stille meir opne spørsmål:
Trenar: “Korleis vurderte du den situasjonen i angrep, Line?”
Utøvar: “Eg synest den var vanskeleg, og eg klarte ikkje å slå ballen dit eg ville..”
Trenar: “Kva situasjon var oppleggaren din i før det legget, var den god eller vanskeleg?”
Utøvar: “Den var ikkje så lett.. Ho måtte legge ballen frå ein høg forsvarsball, og langt!”
Trenar: “Kunne du gjort noko med kvar du starta tilløpet ditt i den situasjonen, for å vere enklare å legge til?”
Utøvar: “Hmm.. Eg kan kanskje komme meg litt nærare oppleggaren? Legget blir jo nesten alltid høgt og kort på dei ballane der.”
Trenar: “Det høyrest ut som ei god løysing! Då trur eg det kan bli enklare å få beina til ballen, og angripe dit du ønskjer”
Dette er eit døme på ein måte trenarar kan guide utøvaren mot å oppdage ei løysing sjølv, og det treng ikkje å vere så mange spørsmål som vi har nytta i dømet her. Ein kan til dømes stille eit enkelt spørsmål:
Trenar: “Kvar starta du tilløpet ditt på det førre angrepet, Line?”
Det er ikkje sikkert at svaret trenaren får frå Line, er heilt i tråd med det vi tenkjer kan vere ei god løysing. Då kan eit neste mogleg spørsmål vere:
Trenar: “Hugsar du kva vi har jobba med når oppleggaren må legge lange og vanskelege ballar?”
Dersom Line ikkje hugsar dette, så kan trenaren ta ein liten repetisjon på korleis situasjonen kan løysast, og kvifor vi tenkjer det kan vere lurt. Dersom vi skal gje eit døme på ei god og konkret tilbakemelding når vi ser Line få dette til, så kan det vere:
“Der var det ein vanskeleg situasjon for oppleggaren, og du var flink til å justere tilløpet ditt, Line!”
For yngre, og mindre erfarne utøvarar, lagar vi ein enklare spørsmål:
“Kva kan vi gjere for å spele ballen høgare?”
“Dersom du vil slå ballen høgt, må du vere tidlegare eller vente litt meir?”
“Korleis traff ballen armane dine der?”
“Var dokke flinke til å snakke saman når den ballen kom mellom dokke?”
“Kva skjer om du strekker armane dine litt meir? Skal vi gjere det nokre gonger?”
Det er ikkje alltid vi får gode svar, særleg fordi mange utøvarar er vande med å bli fortalt nøyaktig kva ein skal gjere. Difor må ein vere tålmodig som trenar i ein slik prosess, særleg med dei yngste. Hugs at vi ønskjer å skape utøvarar som i liten grad er avhengig av deg! Har du lagt merke til at det på nokon lag, dersom det skjer ein “feil” på bana, gjerne er to, tre eller seks hovud som snur seg mot trenaren? Til ettertanke!
Sjølv om vi ønskjer å gje moglegheita til refleksjon først, i større eller mindre grad, så er det ikkje ulovleg å gje tips, råd eller instruksar om korleis ei oppgåve kan løysast. Vi ønskjer samstundes å gjere det på ein måte som ikkje berre løyser eit “problem” i ein augneblink. Lat oss ta eit døme, der trenaren ønskjer at Ahmed skal bli flinkare til å skape ein god vinkel med baggerslaget sitt for å spele ballen dit ein ønskjer:
Trenar: Kjenner du at det er vanskeleg å kun vinkle armane i baggerslaget ditt for å spele ballen dit, utan at skuldrane gjer det same?
Ahmed: Det har eg ikkje tenkt på. Når du seier det, så blir det veldig anstrengt utan at skuldrane er med!
Trenar: Då gjer vi det slik at du er skikkeleg flink på dei neste ballane til å få skuldrane til å peike mot dit du ønskjer å spele ballen. Så kan vi sjå om det gjer det enklare å lage ein god vinkel!
Ahmed får jobbe minimum fem repetisjonar på eigahand
Trenar: Korleis kjentes det ut?
Ahmed: Det var mykje enklare å vinkle ballen! Særleg på dei ballane eg blir nødt til å spele på utsida av kroppen.
Trenar: Då kan skuldrar mot target vere ein god nøkkel for deg i mottak. Lat oss jobbe vidare med det!
Skal vi gje ris eller ros? 🌹
Dei fleste vil truleg vere einige i at det er lite hensiktsmessig å kjefte på utøvarar for å skape betre læring av ferdigheiter. Kvifor er det slik at ein i nokre tilfelle vil oppleve at prestasjonen ikkje blir betre etter ros, og at den blir betre etter kritikk/kjeft? Blir vi lurt av den effekten? Les kva den verdskjente psykologen Daniel Kahneman skriv om akkurat denne problemstillinga:
I had the most satisfying Eureka experience of my career while attempting to teach flight instructors that praise is more effective than punishment for promoting skill-learning. When I had finished my enthusiastic speech, one of the most seasoned instructors in the audience raised his hand and made his own short speech, which began by conceding that positive reinforcement might be good for the birds, but went on to deny that it was optimal for flight cadets. He said, “On many occasions I have praised flight cadets for clean execution of some aerobatic maneuver, and in general when they try it again, they do worse. On the other hand, I have often screamed at cadets for bad execution, and in general they do better the next time. So please don’t tell us that reinforcement works and punishment does not, because the opposite is the case.” This was a joyous moment, in which I understood an important truth about the world: because we tend to reward others when they do well and punish them when they do badly, and because there is regression to the mean, it is part of the human condition that we are statistically punished for rewarding others and rewarded for punishing them. I immediately arranged a demonstration in which each participant tossed two coins at a target behind his back, without any feedback. We measured the distances from the target and could see that those who had done best the first time had mostly deteriorated on their second try, and vice versa. But I knew that this demonstration would not undo the effects of lifelong exposure to a perverse contingency.”
Vi let oss ikkje lure. Sjølv om vi kan vere tydelege ovanfor dei vi trenar, særleg når det gjeld dei verdiane vi tenkjer er viktige for ei gruppe (som til dømes respekt for kvarandre), så vil det mest produktive vere å framheve dei gode døma. Catch them being good!
Vår anbefaling, dersom du berre kan velge ei tilbakemelding, anten som trenar eller som foreldre?
Det er kjekt å sjå deg spele!
MEN – IKKJE – PRØVE → Ord vi kan vurdere å bytte ut 💡
MEN: Vi nyttar typisk “men” når vi gir ei tilbakemelding der noko har vore bra, og noko kan bli betre. “Det var eit fint mottak, MEN du må komme deg raskare opp frå golvet neste gang”. For mange, så vil den gode tilbakemeldinga gå i gløymeboka når ein høyrer ordet “men”. “Du var skikkeleg fin på håret, men..”. Lat oss byte ut “men” med “og”! “Det var eit fint mottak, OG så skal vi komme oss raskare opp frå golvet neste gang”.
IKKJE: Det er betre å kommunisere kva vi ønskjer at ein utøvar eller eit lag faktisk skal gjere! Skal vi IKKJE sjå til venstre, eller skal vi sjå til høgre?
PRØVE: Ønskjer vi at utøvarane skal PRØVE å spele eit mottak, eller ønskjer vi at dei skal spele eit mottak? PRØVE kan gje ein veg ut frå det å faktisk gjennomføre!
